Dit zijn de vier kernvragen die dit jaar worden behandeld:
- Hitte, Droogte en Bodemdaling: Hoe kan de stad voorzien in zijn eigen waterbehoefte (de stad als spons);
- Stresstest en Risicodialoog: Hoe gebruik je de uitkomsten van de stresstest en risicodialogen in bestaande programma’s en plannen?
- Klimaatadaptief inrichten en beheren openbare ruimte: Welke bouwstenen zijn bepalend voor het maken van verstandige keuzes in het klimaatadaptief beheer en onderhoud?
- Klimaatadaptatie Stad en Land: Welke relaties en kansen liggen er bij de klimaatadaptatie-opgaven in het landelijk en stedelijk gebied? Case Midden-Delfland met omliggende steden.
Samenvatting Kernvragen COP-Klimaatadaptatie 2019
Klimaatadaptatie krijgt veel meer aandacht. Rijk, provincie, hoogheemraadschap, gemeenten; alle overheden hebben het inmiddels op de agenda staan. De link met de praktijk en de uitvoering wordt steeds belangrijker.
We zijn met de COP-klimaatadaptatie op zoek naar uitwerking, toepassing en verdieping. Op 14 februari hebben we vier belangrijke onderzoeksvragen voor het komende jaar benoemd. In vier themagroepen gaan we deze vragen komende jaar uitdiepen:
1) Themagroep Hitte, Droogte en Bodemdaling.
Dit veelkoppig thema is teruggebracht tot één vraag. “Hoe kan de stad voorzien in zijn eigen waterbehoefte?” De vraag volgt uit de behoefte om de waterhuishouding in de stad integrale te benaderen, de stad als spons. We willen vooral zoeken naar ontwerpvoorbeelden en manieren om de stad groener, aantrekkelijker en waterzelfvoorzienend te maken.
De bodemdalingsproblematiek komt zijdelings aan de orde, maar het gevoel bestond dat de gesignaleerde opgaven al worden uitgezocht in het Platform Slappe Bodem.
In de verdiepende sessies zullen we de vraag concretiseren, voorbeelden en studies verzamelen en de opgave koppelen aan andere opgaven in de stad. En we proberen concrete projecten te benoemen waar we in een vervolg mee aan de slag kunnen.
2) Stresstest en Risicodialoog
De meeste gemeenten zijn actief bezig met de stresstest en risicodialoog. Tussen de gemeenten blijken er sterke verschillen in hoe het ingevuld wordt en hoe ver men er mee is.
Er is behoefte om met elkaar op de volgende deelvragen verdieping te
zoeken: Hoe doe je een risicodialoog? Hoe doe je een stresstest? Welke ervaring
heeft iedere gemeente hier mee? Welke implementatiestappen volgen hieruit?
Hieruit volgde de kernvraag: “Hoe landt
de uitkomsten uit de stresstest en risicodialoog in een uitvoeringsagenda?“
(Bij de uitvoeringsagenda denkt men aan Gebiedsontwikkeling, ruimtelijke
planvorming, omgevingsvisie, -beleid en -plannen)
In de vier sessies zullen de volgende onderwerpen aan bod komen om antwoord op
deze vragen te vinden:
- Sessie 1: stresstest
- Sessie 2: risicodialoog
- Sessie 3: de uitvoeringsagenda
- Sessie 4: het bovenstaande bij elkaar pakken en de hoofdvraag beantwoorden
3) Klimaatadaptief inrichten en beheren openbare ruimte
Er is behoefte om meer ervaring op te doen en te delen met klimaatadaptief inrichten van de openbare ruimte. Er is een noodzakelijke koppeling met andere thema’s, met name energietransitie, maar ook circulaire economie. Wie of wat is hierin eigenlijk leidend? Bijvoorbeeld rondom het riool: als het riool aan vervanging toe is, voer je dit dan uit of wil je eerst weten of de warmteleidingen voor de energietransitie ook in dezelfde ondergrond moeten?
Deze onzekerheden kun je ook naar de kosten vertalen: welke budgetten kun je samenvoegen? Maar ook: wat zijn de maatschappelijke baten van de verschillende maatregelen, waarna je ook toekomstige kosten kunt besparen en kan inzetten voor deze maatregelen? Je wilt hierin verstandige keuzes maken, die voldoende onderbouwd zijn om aan collega’s en bestuur te kunnen uitleggen.
Deze themagroep gaat dit jaar het volgende onderzoeken: Welke bouwstenen zijn bepalend voor het maken van verstandige keuzes voor de integrale opgaven?
De deelvragen die daarbij horen zijn: Wanneer kun je het beste met welke opgave beginnen? Welke kosten en (maatschappelijke) baten weeg je af? Welke meekoppelkansen neem je mee? Welke praktische voorbeelden zijn er al voor quick wins en voorbeelden van opgaven waarin één opgave leidend was en waar kwaliteit voorop stond. Met deze bouwstenen wordt een ‘beslisboom’ opgesteld, waarbij het proces rondom klimaatadaptieve maatregelen inzichtelijk wordt en snellere uitvoering kan plaatsvinden. Voor het beheer van klimaatadaptieve maatregelen wil de groep graag kennis uitwisselen. Bijvoorbeeld hoe het handboek openbare ruimte kan worden aangepast en welke consequenties klimaatadaptieve maatregelen in het beheer hebben (zoals nieuwe taken voor de gemeente en (meer)kosten).
4) Klimaatadaptatie op de schaal van Stad en Land
Wanneer we over klimaatadaptatie nadenken, denken we snel aan herinrichting van straten en pleinen en meer vergroening van de openbare ruimte. Maar hoe speelt klimaatadaptatie een rol op de schaal van stad en land? Hoe richt je het landschap om de steden klimaatadaptief in? Kan het landschap bijdragen aan verkoeling van de stad, vergroten van de waterbuffercapaciteit of het voorkomen van verdrogen van de stad? Welke bijdrage hebben doorlopende groen- en blauwstructuren tussen stad en land op dit moment en vraagt dit vanuit klimaatadaptatie om nieuw perspectief? Welke klimaatadaptieve win-win kansen liggen er of kan de winst deels ook op andere vlakken liggen?
In de vier verdiepende sessies willen we verder ingaan op dit thema vanuit de kernvraag: “Welke ontwerp(principes) kunnen we ontwikkelen en benutten om relatie en kansen met betrekking tot klimaatadaptatie voor landelijk en stedelijk gebied verder te vergroten?” Als concrete casus nemen we Midden-Delfland en omliggende steden.